Main page

Tại tỉnh Quảng Nam có ông Thái Ngọc, ngụ tại huyện Quế Sơn, suốt 32 năm nay chưa hề ngủ. Ông cân nặng 48 ký và chẳng có bệnh tật chi cả. Cả Đông Y lẫn Tây y, ông viếng thăm đầy đủ, nhưng cả hai trường phái thuốc thang bệnh tật này chẳng có thể giải thích tại sao ông không thể đi vào giấc mộng trong một thời gian dài như vậy. Chuyện khởi đầu vào năm 1974, khi ông vừa tròn 30 tuổi. Khi đó ông là một nông dân rất bình thường, có vợ và hai con. Khi vợ ông sanh đứa con thứ hai thì bà qua đời, và chỉ một thời gian ngắn sau là ông không thể ngủ được nữa. Không ngủ nhưng cũng không mất sức, không bệnh tật, lại còn khỏe hơn người bình thường ngủ ngáy điều hòa nữa. Ông Ngọc có thể gánh hơn một tạ lúa một cách dễ dàng, vác cả tạ củi từ trên rừng về như không. Ông tái giá và bà vợ sau này cũng đã xác nhận là chưa bao giờ thấy ông ngủ cả ban ngày lẫn ban đêm! Ông cũng đã thử uống rượu tới xỉn không biết trời trăng gì nhưng say thì say, ông vẫn không quên thức! Thức như vậy ông làm cái gì? Ông hút thuốc, uống nước trà và…lục đục. Cứ lục đục như vậy sợ vợ con không ngủ được nên ông vào núi lập trang trại cách nhà khoảng năm cây số đường núi và ở một mình, tha hồ làm việc chẳng cần biết đêm hay ngày!

Không nhắm mắt nên ông Thái Ngọc mất hẳn một cái thú là thú nằm mơ. Mơ là đi coi xi nê không tốn tiền. Phim chiếu thường là những phim mà thường thường chúng ta chẳng bao giờ dám làm hay tưởng tượng được khi con mắt mở thao láo. Một anh chàng nằm mơ thấy mình được mời đi ăn một bữa tiệc thịnh soạn tại một nhà hàng sang trọng mà anh từng ước mơ được ngồi ăn. Bữa tiệc có thực đơn 7 món hấp dẫn mà món đầu là món súp. Khi anh chàng ăn hết chén súp thì lập tức chén súp lại tự động đầy ắp như cũ. Cứ ăn hoài món súp mãi không xong trong khi bụng chỉ ước được ăn 6 món chính hấp dẫn tiếp theo! Tức quá, khi tỉnh dậy anh tiếc ngơ ngẩn và đi hỏi một nhà tâm lý. Chuyên gia tâm lý thở dài: “ Thật khó giải thích! Tôi kể cho anh nghe một giấc mơ của chính tôi để anh rút ra kết luận. Tôi thường mơ thấy trên giường ngủ của mình có 7 cô gái trần truồng đẹp tuyệt trần. Để với được những nhan sắc này, tôi chỉ phải trèo qua người bà vợ. Vậy mà tôi cứ hì hục trèo, trèo mãi cho tới sáng mà chẳng bao giờ vượt qua được bà ấy!”

Tiếc nhỉ! Nhưng mơ muôn đời chỉ là mơ. Chắc nhiều người sẽ phán như vậy. Điệu này thì những gì mình không thể hiện được ban ngày, ban đêm mộng cho đã ghét. Đúng! Những giấc mơ này là hành động hóa bằng trí óc những tưởng tượng để rũ bỏ chúng, không vương vấn lâu dài hơn. Cũng giống như bộ óc chúng ta đang làm vệ sinh, thải đi những rác rưởi. Một người mơ mình đang ở trên giường với một người tình cũ. Chết cha! Sao mình còn vương vấn dữ vậy? Nhưng không phải. Chính là bạn đang…đổ rác đấy! Bạn đang cố gắng rũ bỏ cô tình nhân cũ ra khỏi tâm trí bạn. Nhưng nếu tôi mơ người tình bỗng tan biến trong khi tôi đang…hì hục với nàng thì sao? Rũ bỏ quá đi chứ. Không phải! Chính là bạn đang lo sợ bị cô bồ bỏ rơi hay chán bạn, bạn không tự tin chỉ sợ mất bồ. Mơ nó…lơ mơ như vậy đó.

Cũng vẫn chuyên đề trên giường, bạn mơ bạn làm tình cùng một đồng nghiệp trẻ đẹp nóng bỏng. Mơ như vậy phải thú vị hơn là mơ mình đang lên mây với bà thủ quỹ sáu chục tuổi da đã nhăn, tóc đã bạc chứ. Vậy mà bà thủ quỹ già đáu cũng có mặt trên giường bạn. Thực ra giấc mơ này chẳng liên quan gì đến ước muốn tình dục của bạn cả. Nó chỉ là một ẩn dụ báo cho bạn biết là bạn đang rất thích thú trước mối quan hệ công việc với đồng nghiệp này, đang rất thoải mái làm việc với người này.

Thế còn mơ mình đang làm tình tại một nơi công cộng, trước những cặp mắt của những người lạ thì sao? Đó là chỉ dấu cho thấy bạn đang muốn trở thành một thứ khác dưới cái nhìn của người tình. Quần áo là một ẩn dụ về hình ảnh của một người trước công chúng. Việc mất đi những thứ đó chứng tỏ nỗi lo ngại sợ người khác sẽ biết con người thực của mình. Thường thì giấc mơ loại này xảy ra khi bạn đang muốn làm một việc gì không phù hợp với con người thông thường của bạn.

Mơ kiểu…hư đốn như vậy xảy ra trong giấc ngủ của cả đàn ông lẫn đàn bà. Theo một thống kê thì có khoảng 70% các bà mơ thấy mình đang làm tình và trăm ông thì đủ trăm mơ thấy mình đóng vai sex trong giấc ngủ. Biết như vậy thì chẳng có gì phải toát mồ hôi khi tỉnh dậy thấy sao mình lại kỳ cục như thế. Các bác sĩ tâm lý đã công nhận những giấc mơ hư như thế có những công dụng nhất định. Nó giúp cơ thể người ta thoát khỏi một số ức chế. Nhiều phụ nữ mơ thấy mình…quá trời vào cuối tuần hoặc sau khi hoàn tất một dự án công việc quá căng thẳng. Đó là cách “đổ rác” để có được sự cân bằng và thêm sức lực cho đợt công việc kế tiếp.

Những giấc mơ…đỏ mặt như vậy còn làm tăng khả năng tự vệ của mỗi người trong giai đoạn “đói tình”. Chẳng hạn như nhiều phụ nữ mang thai đã thú nhận về những giấc mơ…tội lỗi của mình trong suốt thời kỳ nặng mang một mầm sống mới. Mặt tích cực của những giấc mơ loại này là chúng làm tiêu hao bớt năng lực tình dục vốn bị phong tỏa trong thời gian mang bầu.

Có những bà nhút nhát mơ thấy mình bị một người đàn ông lạ mặt cưỡng bức giữa đám đông. Vì sao? Trong tiềm thức bà này đang rất bực mình vì tính cả thẹn của mình nên mơ một cách…bạo dạn như vậy. Mặt tích cực là sau đó, trong cuộc sống thực, người đàn bà nhút nhát này sẽ tỏ ra tự tin và mạnh dạn hơn.

Con người thường khao khát những khác biệt trong cuộc sống. Gặp một ông chồng khô khan thiếu biểu lộ tình cảm thì trong mơ sẽ thấy mình được một người đàn ông ướt át lãng mạn âu yếm. Người đàn ông này có thể là một tài tử điện ảnh hoặc có khi ngay ông chồng của một cô bạn thân, miễn là người này…ướt hơn ông chồng của mình. Hoặc khi có một ông chồng ướt át thì lại mơ mình đang chinh phục một người lơ là không tỏ ra ham muốn mình! Nhưng đừng lo. Những đoạn phim nóng bỏng trong mơ không có nghĩa rằng chúng ta mong mỏi đúng như vậy ở ngoài đời. Đó chỉ là những vụ mà người ta gọi là…nổ cầu chì do quá tải về tâm lý. Cứ để mặc chúng “nổ”, không sao, bởi vì chúng đỡ nguy hiểm hơn là “nổ” bằng hành động mất lý trí lúc thức.

Thế nhưng mơ chúng cũng tréo ngoe ra gì. Tỷ như mơ những cảnh nóng bỏng như trên nhưng thực chất những giấc mơ này không phải là những giấc mơ tình dục. Bản năng tình dục của mỗi chúng ta lại biểu hiện nơi những giấc mơ rất hiền lành. Như mơ thi trượt chẳng hạn. Các nhà tâm lý không cho đó đơn thuần là sợ trượt trong kỳ thi đâu. Nhiều người trong cuộc sống thực sự không còn học hành thi cử gì mà vẫn cứ…trượt trong mơ. Trượt đây là nỗi sợ không đạt được yêu cầu trên giường với…đối tác. Nhưng nếu mơ thấy một con mèo nằm lười biếng liếm láp móng vuốt thì có nghĩa là bạn đang hài lòng với con người tình dục của mình. Mơ thấy ăn uống thể hiện khát vọng được hôn hít trên những… niềm riêng. Nếu ăn uống hùng dũng như hổ thì đó là thể hiện khát vọng được làm tình thỏa thích với mọi đối tượng. Mơ thấy đồi núi chập chùng là tơ tưởng đến…gò bồng đảo, mơ thấy tòa nhà chọc trời là nghĩ tới…của quý, mơ thấy đoàn tàu đi xuyên qua đường hầm thì đó là đang…đường trường xa con chó nó tha con mèo!

Mơ liên quan nhiều đến tình dục nhưng mơ chẳng phải chỉ là tình dục. Nó nhắc lại nỗi sợ không rời, đã in sâu vào tâm trí chúng ta. Như đã trải qua những đớn đau, sợ hãi trong trại cải tạo chẳng hạn thì nỗi sợ đó đã tiềm ẩn trong tâm trí chúng ta và xuất hiện trong giấc mơ. Sợ như nhân vật “tôi” trong truyện ngắn “Mảnh Đất Nhiều Âm Binh” của nhà văn Lâm Chương chẳng hạn. “Lúc tôi đi tù mới về, đói và quẫn trí chưa biết làm gì để có miếng ăn hàng ngày thì bị gọi đi làm thủy lợi. Thân lo chưa xong, lại dồn vào thế khó. Tôi không dám thốt ra lời gì bất mãn, sợ bị đưa trở lại trại cải tạo. Trại cải tạo, tôi đã ở mười năm. Tôi biết địa ngục là có thật. Trên đời này, tôi sợ nhiều thứ, nhưng không thứ nào tôi sợ bằng trại cải tạo. Nó làm cho con người chết dần chết mòn trong đói khát và lao động khổ sai. Nhiều năm qua rồi, tôi muốn quên đi, nhưng không sao quên được. Nhìn đâu và làm gì, tôi cũng liên tưởng đến nó. Trong những giấc chiêm bao, tôi thấy trùng trùng lớp lớp hàng rào bằng tre nứa, đầy chông nhọn hoắt đan chéo vào nhau, vây hãm những con ma vật vờ ốm đói. Tôi thấy những khu rừng âm u đầy sơn lam chướng khí và độc trùng lúc nhúc dưới chân. Tôi la thảng thốt. Lúc tỉnh dậy vẫn còn bàng hoàng không biết mình đang ở đâu.”

Những bất hạnh đã trải qua còn nằm vùng trong con người biến thành những ác mộng. Nỗi nhớ thương một quê hương thân yêu trùng trùng xa cách cũng đi vào mơ. Những giấc mơ không kém phần xót xa.

Mơ là tìm về quá khứ. Quá khứ lần mò về khi chúng ta tạm xa rời cuộc sống với ánh mặt trời. Khi mặt trời đi ngủ, chúng ta cũng đi ngủ. Giấc ngủ của chúng ta có hai giai đoạn: ngủ thật và ngủ mơ. Một đêm thường có 5 chu kỳ như vậy, mỗi chu kỳ kéo dài từ 60 đến 90 phút. Giai đoạn ngủ thật chia làm 4 phần. Phần đầu là ngủ thiếp, thời lượng khác nhau tùy theo từng người. Giấc ngủ lúc này rất chập chờn và chỉ cần một tiếng động nhỏ cũng làm chúng ta tỉnh dậy. Phần 2 là ngủ nhẹ, chúng ta không còn cảm giác mình đang thức nữa, nhịp sóng điện não giảm, biên độ sóng hạ thấp, thân nhiệt hạ từ từ. Trên điện não đồ trong phần 1 và phần 2 bắt đầu xuất hiện những “nút ngủ”, tức là những chùm sóng có tần số 14 đến 46 chu kỳ/giây. Qua phần 3, người ngủ có nhịp thở chậm hẳn lại để chuẩn bị bước sang phần 4 là giai đoạn ngủ sâu. Khi ngủ sâu thân nhiệt hạ xuống, tiếng động mạnh đột ngột có thể làm thức giấc nhưng tiếng động mạnh đều đều thì hình như không ảnh hưởng đến giấc ngủ. Tuy nhiên bộ não vẫn làm việc và ghi nhận tiếng động ấy làm sự nghỉ ngơi không được hoàn toàn. Bốn phần của giai đoạn ngủ thật chiếm khoảng 80% thời gian ngủ mỗi đêm. Thường sau 90 phút kể từ lúc bắt đầu ngủ, chúng ta chuyển sang giai đoạn REM ( Rapid Eye Movements ). Chính trong giai đoạn này chúng ta mơ. Giấc mơ cũng có thể xảy ra vào những giai đoạn khác nhưng đó chỉ là những hình ảnh mơ hồ, rời rạc và phần lớn là trừu tượng. Khi thức giấc, chúng ta thường không nhớ được những giấc mơ diễn ra ở giai đoạn ngủ thật nhưng nhớ rất rõ những mộng mị ở giai đoạn REM. Theo Giáo Sư Michael Jouvet thì ở giai đoạn ngủ mơ, chúng ta hoàn toàn thoát khỏi tác động của thế giới bên ngoài. Chính trong giai đoạn này, có những cơ chế được hoạt động để đem lại trạng thái cân bằng cho cơ thể.

Các nhà khoa học đã đánh thức người ngủ trong giai đoạn REM để nghiên cứu và đưa ra kết luận rằng giấc mơ không phải là yếu tố ngẫu nhiên mà là những hiện tượng gắn liền với hoạt động của não. Tác động của một số chất nhất định vào tế bào não có thể ảnh hưởng đến giấc mơ. Các bà thường thấy mình tham dự trong giấc mơ nhiều hơn, có nhiều giấc mơ đẹp hơn và mơ phát thành tiếng nhiều hơn các ông. Một số nhà nghiên cứu còn phân chia giấc mơ theo tính chất của chúng: mơ lành, mơ dữ, mơ có các yếu tố sinh lý, giấc mơ có nhiều cảm thụ của giác quan và mơ kèm theo hành động.

Mơ kèm theo hành động, hơi bất tiện đấy! Nhẹ ra thì nói trong mơ. Chôn dấu những bí mật trong người mà khi ngủ mơ cứ toang toác khai ra hết thì hư bột hư đường hết trơn hết trọi. Nguy hơn nữa là nếu bị người nằm bên cạnh còn đang thức hỏi tới thì hồn nhiên cung khai ra tiếp như bị hỏi cung, chẳng biết chơi trò dấu diếm gì cả. Tiến lên một bực nữa là…ôi ta buồn ta đi lang thang chẳng vì đâu! Cứ thích chi làm nấy, trèo cây, trèo tường, leo lên mái nhà, thậm chí lái xe hơi nữa mà chẳng biết mình đang làm cái chi chi. Cứ mơ sao làm vậy. Có người cả đời chẳng dám trèo cây mà khi mộng du thì leo trèo giỏi như mèo. Nhưng, theo kinh nghiệm dân gian, đang lơ mơ như vậy mà bị gọi thức dậy thì có nhiều hy vọng rụng như trái sung từ trên cây xuống. Khoảng 2,5% dân số thế giới chơi trò lò mò mộng du. Khoảng 25% những người mộng du có thể làm hại đến chính mình. Anh chàng Ken Parks, dân Canada, vào năm 1987, đã ra khỏi nhà trong khi đang ngủ. Anh leo lên xe của mình, mở máy, lái trên đoạn đường 23 cây số tới nhà cha mẹ vợ. Anh lẳng lặng lẻn vào nhà, bóp cổ ông già vợ, đâm chết bà già vợ rồi bước vòng quanh nhà trong khi vẫn còn ngủ! Ra tòa, anh được tha bổng vì hành động trong trạng thái không tự điều khiển được mình. Đây có lẽ là một trường hợp đặc biệt vì theo các bác sĩ chuyên môn thì một người mộng du thường có những phản xạ thiếu tự nhiên, tuy có thể đề máy xe nhưng không thể lái trên đường được mà không xảy ra tai nạn.

Mộng du thường thấy ở trẻ nhỏ, những đứa trẻ khỏe mạnh về tâm lý nhưng bỗng nhiên bị rơi vào một tình trạng bất ổn. Nơi người lớn, mộng du thường đi kèm với trạng thái căng thẳng, lo lắng và đôi khi bị động kinh. Tại sao lại ra đi khi mắt vẫn còn nhắm? Các nhà khoa học cho rằng mộng du có liên quan đến những thay đổi nơi một vài gene nhất định. Hoạt động của một vài gene đột biến có thể làm tê liệt hệ thống thần kinh khiến cho người ta không thức giấc được. Vì vậy nên mộng du được xếp vào loại rối loạn gene. Có một sự trùng hợp lạ lùng là phần lớn những trường hợp mộng du lại xảy ra vào những đêm trăng tròn. Tuy vậy, y học hiện đại vẫn cứ khăng khăng cho rằng mặt trăng chẳng ăn nhậu gì tới căn bệnh…ra đi khi trời còn tối này!

Một kiểu mộng du thú vị hơn là bệnh “ăn trong khi ngủ”. Đang nằm ngủ yên bỗng ngồi dậy đi kiếm đồ ăn và ăn ngon lành. Bệnh này hơi khôn! Trường hợp điển hình là chuyện của cô gái 22 tuổi tên Amy Koecheler, ngụ tại Eau Claire, thuộc tiểu bang Wisconsin. Cô đã bằng lòng cho chương trình truyền hình Good Morning America đặt máy thu hình trong nhà cô trong suốt mộttuần lễ để…bắt quả tang cô ăn trong khi ngủ. Cô đã trở dậy, xuống bếp, đi tới tủ lạnh, mở tủ lấy thức ăn ra ngồi ăn ngon lành. Khi được cho coi lại các cảnh này, cô đã phải la lên: “Tôi làm gì thế này? Tôi không dám tin là tôi đã ăn bimbim, cái thứ kinh khủng ấy! Trông tôi chẳng khác gì một thây ma sống dậy!” Bệnh của cô là bệnh di truyền: cô thừa hưởng hội chứng cuồng chân của cha và chứng ăn trong khi ngủ của mẹ. Nhưng bệnh này cũng có thể bắt nguồn từ trầm cảm, rượu hay thuốc ngủ. Amy đã mắc bệnh này từ hồi còn nhỏ. Mẹ cô cho biết là đêm nào cô cũng vào bếp lục đồ ăn và ăn một cách vụng về, đồ ăn leo lên tới tận tóc khiến bà phải tắm cho cô vào lúc 3 giờ sáng! Bốn năm trước khi vào Đại Học, cô đã được đưa tới điều trị tại Trung Tâm Chẩn Đoán và Điều Trị Rối Loạn Giấc Ngủ tại Minnesota. Bệnh của cô có thuyên giảm. Tiến Sĩ Carlos Schenk của Trung Tâm cho biết là Amy không mắc chứng rối loạn ăn uống và cũng chẳng mắc chứng háu ăn hay biếng ăn nhưng có lẽ hội chứng cuồng chân đã kích thích vấn đề ăn trong khi ngủ. Tại Trung Tâm này, các máy thu hình đã quay được cảnh cả trăm bệnh nhân miệng vẫn nhấm nháp một thứ gì đó trong khi ngủ. Nếu ở tại nhà thì họ đã lò mò đớp nguyên cả một chiếc bánh ngọt lớn, một hộp kem hay một hũ bơ đậu phụng một cách ngon lành. Một bệnh nhân đã thú thực: “Tôi không thể nhớ tôi đã ăn gì và ăn bao nhiêu. Tôi đã thử khóa miệng mình, buộc hai tay lại với nhau, băng chặt tủ lạnh…Nhưng chẳng có tác dụng gì!”

Mơ mà đến thế thì thôi! Những thi sĩ của chúng ta nói tới mơ là nói tới những gì thơ mộng, êm đềm, tình tứ.

MƠ